Potencjał zespołu drapieżnych roztoczy z rodziny Phytoseiidae w efektywnym regulowaniu liczebności przędziorkowatych na ozdobnych roślinach szkółkarskich (projekt badawczy własny N310007 32/0555)
data rozpoczęcia: 22/04/2007/ data zakończenia: 22/08/2010
Kierownik tematu: dr Puchalska E.,
Wykonawcy: dr Kaźmierczak B., prof. dr hab. Kropczyńska D.
Opis: Projekt miał na celu określenie, które z odmian Picea abies oraz gatunków i odmian z rodzaju Salix, uprawianych w szkółkach roślin ozdobnych, są szczególnie zagrożone gradacjami przędziorków i określenie którzy przedstawiciele dobroczynkowatych mogliby znaleźć zastosowanie jako wrogowie naturalni przędziorków, skutecznie limitujący ich populacje na tych roślinach. W wyniku badań dowiedziono, że wierzby uprawiane w szkółkach roślin ozdobnych mogą być zasiedlane przez takie gatunki Tetranychidae jak: Schizotetranychus schizopus (Zacher), S. garmani (Pritchard i Baker) oraz Tetranychus urticae (Koch); zaś jedynym przedstawicielem przędziorkowatych zasiedlającym świerki jest Oligonychus ununguis (Jacobi). Wyznaczone przez autorów wskaźniki zagęszczenia, intensywności i ekstensywnośći zasiedlenia poszczególnych taksonów roślin przez przędziorki wykazały, że spośród wierzb najbardziej narażone na występowanie licznych populacji przędziorków są: S. helvatica, S. caprea ‘Kilmarnock’, S. purpurea ‘Pendula’ i S. lanata. Odmianami Picea abies szczególnie zagrożonymi rozwojem dużych populacji przędziorka sosnowca są zaś: ‘Inversa’, ‘Remontii’, Waldbrund’, ‘Nidiformis’, ‘Pumila Glauca’, ‘Pumila Nigra’, ‘Echiniformis’ i ‘Wills Zwerg’. W ramach projektu ustalono, że nawet w chronionych chemicznie szkółkach roślin ozdobnych, świerki i wierzby mogą być zasiedlane przez drapieżne roztocze z rodziny Phytoseiidae. W materiale szkółkarskim zidentyfikowano takie gatunki dobroczynków jak: Typhlodromus tiliae (świerki), T. pyri, Phytoseius macropilis, Ph. echinus i Ph. juvenis (wierzby). Prowadzone w ekosystemach leśnych i parkowych obserwacje nad zasiedlaniem przez Phytoseiidae rodzimych odpowiedników wierzb i świerków uprawianych w szkółkach tj. S. alba, S. caprea i P. abies wykazały, że rosnące w takich biocenozach wierzby poza T. pyri, Ph. macropilis i Ph. echinus, są zasiedlane również przez E. finlandicus oraz gatunek, który oznaczono jako nowy dla fauny Polski - Ph. severus. Na świerkach rosnących w warunkach naturalnych poza T. tiliae stwierdzono Amblyseius andersoni i Anthoseius bakeri. W ramach pracy określono stałość występowania poszczególnych gatunków Phytoseiidae na wierzbach i świerkach rosnących w szkółkach oraz w ekosystemach leśnych i parkowych. Ustalono siłę stowarzyszenia dobroczynków z poszczególnymi ofiarami i opracowano parametry obrazujące rozwój i potencjał rozrodczy Phytoseiidae na gatunkach przędziorków zasiedlających ozdobne wierzby i świerki. Ustalono również wytrzymałość poszczególnych dobroczynków na głód, zapotrzebowanie pokarmowe i zdolność do przetrwania na pokarmie zastępczym jakim był pyłek rzepakowy. Wszystkie te wskaźniki podobnie jak wyniki doświadczenia nad wydajnością dobroczynków w limitowaniu populacji przędziorków i konkurencji o niszę w obrębie zespołu Phytoseiidae, wykazały, że opracowując program biologicznej ochrony świerków i wierzb, uprawianych w szkółkach roślin ozdobnych, powinno się uwzględnić takie gatunki drapieżnych roztoczy jak: A. andersoni, T. tiliae, T. pyri oraz E. finlandicus.